مقالات

نحوه ضدعفونی کردن تجهیزات پزشکی و جراحی

نحوه ضدعفونی کردن تجهیزات پزشکی و جراحی

ضدعفونی و استریل کردن تجهیزات پزشکی و جراحی یکی از مهم‌ترین اقدامات برای حفظ سلامت و بهداشت بیماران و کادر درمان در مراکز مختلف درمانی است. انجام صحیح این فرآیندها نقش مؤثری در جلوگیری از گسترش عفونت‌ها و بیماری‌های مسری ایفا می‌کند. برای ضدعفونی و استیل کردن از روش‌های مختلف فیزیکی و شیمیایی استفاده می‌شود که هر کدام از آن‌ها نقش خاص و مهمی در از بین بردن میکروارگانیسم‌ها دارند. در این مقاله از اوراطب به بررسی این فرآیندها، نحوه اجرای صحیح آن‌ها، مواد شیمیایی مورد استفاده، نحوه ضدعفونی کردن تجهیزات پزشکی و جراحی و استریل کردن آن‌ها می‌پردازیم.

اهمیت ضدعفونی کردن تجهیزات پزشکی و جراحی

ضد عفونی کردن تجهیزات پزشکی و جراحی نقش مهمی در کاهش انتقال عفونت‌ها و آلودگی‌ها در محیط‌های بهداشتی و درمانی ایفا می‌کند. در بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها، مطب‌ها، آزمایشگاه‌ها و سایر مراکز درمانی، تجهیزات پزشکی به‌صورت مداوم با بدن بیمار یا کارکنان و دانشجویان در تماس هستند؛ به همین دلیل اگر این تجهیزات به‌درستی ضدعفونی و استریل نشوند، می‌توانند عامل انتقال میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا باشند. این مسئله به‌ویژه در مورد تجهیزات اتاق عمل که معمولاً به‌طور مستقیم با بافت‌ها و خون بیمار در تماس هستند، حساسیت بالاتری دارد. ضدعفونی و استریل کردن کامل و صحیح نه‌تنها ایمنی و سلامت افراد را حفظ می‌کند، بلکه از شیوع عفونت‌های بیمارستانی که می‌تواند عواقب جدی و مرگباری به دنبال داشته باشد جلوگیری می‌کند. بنابراین باید هر فردی که در حوزه درمان مشغول به فعالیت است با پروتکل‌های شست‌و‌شو، ضدعفونی و استیل کردن استاندارد آشنا باشد.

اقدامات لازم جهت جلوگیری از انتقال عفونت

اقدامات لازم جهت جلوگیری از انتقال عفونت

برای جلوگیری از انتقال عفونت در محیط‌های درمانی، رعایت سه مرحله اصلی تمیز کردن، ضدعفونی کردن و استریل کردن ضروری است. این اقدامات که توسط سازمان‌های بهداشتی معتبر جهانی تعریف شده‌اند، باید به ترتیب و بادقت انجام شوند تا نتیجه مؤثری داشته باشند.

تمیز کردن (Cleaning):

اولین مرحله Cleaning یا تمیز کردن و شست‌و‌شو تجهیزات، وسایل و سطوح مختلف است. در این مرحله تمامی آلودگی‌های قابل مشاهده مانند گرد و غبار، خون، مخاط و… از روی وسایل پاک می‌شوند. این کار اغلب با استفاده از آب و یک نوع ماده صابونی انجام می‌شود. این مرحله باید برروی تمامی وسایل پزشکی که به ضدعفونی و استیل کردن نیاز دارند، حتماً انجام شود؛ چراکه می‌تواند مقدار میکروارگانیسم‌های موجود روی وسایل آلوده را به‌صورت چشمگیری کاهش دهد. در نتیجه، مراحل بعدی یعنی ضدعفونی و استریل‌سازی بهتر و سریع‌تر انجام می‌شوند. چنانچه این مرحله به‌خوبی انجام نشود، آلودگی‌ها بر روی سطح وسیله پخش و منجر به انتقال عفونت می‌شوند. در این مرحله لازم است که شست و شو روپوش پزشکی و اسکراب پزشکی جراحی نیز جدی گرفته شود. همچنین فرآیند تمیز کردن با استفاده از یک دستکش تمیز انجام شود.

ضدعفونی کردن (Disinfection):

دومین مرحله Disinfection یا ضدعفونی و گندزدایی است. در این مرحله با استفاده از روش‌های فیزیکی یا شیمیایی، همه یا بسیاری از میکروارگانیسم‌های پاتوژن مانند باکتری‌های زایا، قارچ‌ها، انگل‌ها و ویروس‌ها به جز اندوسپورباکتری‌ها از روی وسایل پاک می‌شوند. این مرحله تحت تأثیر فاکتورهای مختلفی مانند شست‌وشو، میزان ماده موجود بر روی وسایل، نوع و مقدار آلودگی با میکروارگانیسم‌ها، مدت زمان تماس با ماده ضدعفونی‌کننده، شکل و وضعیت وسیله پزشکی، دما، غلظت و PH ماده ضدعفونی‌کننده است. در مرحله ضد عفونی کردن تجهیزات پزشکی و جراحی، زمان اهمیت بسیار زیادی دارد.

قبل از شروع مرحله گندزدایی بایستی تمام وسایل محافظت فردی مناسب مانند لباس و کفش کار، دستکش، ماسک، عینک، پیشبند و… را بپوشید. در این مرحله نباید مواد گندزدا را باهم یا با سایر مواد شوینده مخلوط کنید، چراکه ممکن است اثر گندزدایی آن‌ها از بین برود یا باعث آسیب رسیدن به شما شود. همچنین باید از مواد ضدعفونی‌کننده با غلظت‌های توصیه شده استفاده کنید و آن‌ها را در محل مناسب قرار دهید.

استریل کردن (Sterilization):

در این مرحله تعداد عوامل بیماری‌زا و غیربیماری‌زا موجود به سطح ایمن کاهش پیدا می‌کنند. سطح امن نیز براساس استانداردهای بهداشت عمومی و کلاس خطر ابزار و وسایل محیطی تعیین می‌شود. بدین ترتیب، تمامی ابزار و تجهیزات، عفونت‌زدایی شده و برای استفاده بعدی بی‌خطر و مناسب می‌شوند. البته، برخی از تجهیزات و ابزارهای پزشکی یا دندان‌پزشکی نیازی به استریل کردن ندارند و تنها ضدعفونی کردن برای آن‌ها کافی است. سترون‌سازی یا استریلیزاسیون یک فرآیند است که در آن همه میکروارگانیسم‌های حیاتی موجود در روی سطح یک جسم جامد یا مایع از بین رفته یا غیرفعال می‌شوند. بنابراین، با استریل کردن تجهیزات پزشکی و جراحی، احتمال وجود میکروارگانیسم‌های زنده مانند باکتری‌ها، اسپورباکتری‌ها، قارچ‌ها و انگل‌ها به کمتر از یک میلیونیم می‌رسد.

کلاس خطر وسایل پزشکی از نظر انتقال عفونت

تجهیزات پزشکی بر اساس میزان خطر انتقال عفونت به سه دسته اصلی غیربحرانی، نیمه بحرانی و بحرانی تقسیم می‌شوند. کلاس خطر تجهیزات پزشکی نشان می‌دهد که چه سطحی از تمیز کردن یا ضدعفونی مورد نیاز است تا ایمنی بیماران و کادر درمان حفظ شود.

کلاس خطر توضیح میزان خطر انتقال عفونت مثال‌ها سطح ضدعفونی مورد نیاز
بحرانی

 (Critical)

وسایلی که با بافت‌های استریل بدن یا جریان خون تماس دارند. بسیار بالا ابزارهای جراحی پزشکی و دندان‌پزشکی، کاتتر قلبی استریل کردن
نیمه بحرانی

(Semi-critical)

وسایلی که با غشاهای مخاطی یا پوست آسیب‌دیده تماس دارند. متوسط اندوسکوپ، تیغه لارنگوسکوپ، اسپکولا، کاپ نبوالیزر، آمالگام کریر ضدعفونی سطح بالا
غیر بحرانی

 (Non-critical)

وسایلی که فقط با پوست سالم بیمار تماس دارند. کم فشارسنج‌، گوشی پزشکی، ترکشن، چکش رفلکس، ویلچر ضدعفونی سطح پایین و متوسط

ضدعفونی کردن

ضدعفونی کردن فرآیندی است که با استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده، میکروارگانیسم‌های روی سطوح تجهیزات پزشکی کاهش پیدا می‌کند تا به سطح ایمنی برسند. در ادامه به معرفی سطوح ضدعفونی کردن و مواد ضدعفونی‌کننده می‌پردازیم.

سطوح ضدعفونی کردن

ضد عفونی کردن تجهیزات پزشکی و جراحی بر اساس فاکتورهای مختلف ضدعفونی کردن به سه سطح تقسیم می‌شوند که عبارتند از:

  • ضدعفونی کردن سطح پایین (Low Level Disinfection): در این سطح اغلب باکتری‌های زایا و تعدادی از انواع قارچ‌ها و ویروس‌ها از بین می‌روند ولی اسپورباکتری‌ها، مایکوباکتریوم‌ها و انواع مقاوم‌تر قارچ‌ها و ویروس‌ها باقی می‌مانند.
  • ضدعفونی کردن سطح متوسط (Intermediate Level Disinfection): در این سطح باکتری‌های زایا، میکروباکتریوم‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها از بین می‌روند ولی همچنان اسپورباکتری‌ها باقی می‌مانند.
  • ضدعفونی کردن سطح بالا (High Level Disinfection): در این سطح همه اشکال میکروارگانیسم‌ها مانند باکتری‌های زایا، مایکوباکتریوم‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و تعداد اندکی از اسپورباکتری‌ها از بین می‌روند. در این سطح نیز نمی‌توان تعداد زیادی از اسپورباکتری‌ها را نابود کرد. برای نابود کردن آن‌ها و اطمینان از عدم‌انتقال عفونت‌ها، باید تجهیزات پزشکی بادقت استریل شوند.

مواد ضدعفونی‌کننده

یک ماده ضدعفونی‌کننده مناسب باید خاصیت‌هایی مانند میکروب‌کشی در غلظت پایین، حل شدن در آب یا حلال‌های دیگر، پایداری و حفظ قدرت ضدمیکروبی در طول زمان، سمی نبودن برای انسان‌ها و حیوانات، قدرت نفوذ، خاصیت بوبری و قدرت پاک‌کنندگی را داشته باشد. همچنین باید دسترسی به این ماده آسان و قیمت مناسبی داشته باشد. در ادامه به معرفی متداول‌ترین مواد برای ضد عفونی کردن تجهیزات پزشکی و جراحی می‌پردازیم:

الکل اتیلیک ۷۰ درصد

الکل اتیلیک ۷۰ درصد یکی از رایج‌ترین مواد ضدعفونی‌کننده برای تجهیزات و ابزارهای پزشکی است. این ماده با خاصیت ضدعفونی قوی باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها را به‌سرعت از بین می‌برد. الکل برای وسایلی که در تماس مستقیم با پوست بدن هستند مناسب است اما به دلیل خاصیت فراری که دارد برای وسایل نیمه بحرانی و بحرانی مناسب نیست. همچنین، غلظت‌های پایین‌تر از ۵۰ درصد و بیشتر از ۹۰ درصد الکل اتیلیک فاقد اثر ضدعفونی‌کننده هستند؛ بنابراین بهترین غلظت مناسب آن ۷۰ درصد است.

نحوه ضد عفونی کردن تجهیزات پزشکی و جراحی با الکل اتیلیک: ابتدا سطح مورد نظر را تمیز کرده و سپس آن را با الکل پوشش دهید. پس از ۳۰ ثانیه بسیاری از عوامل بیماری‌زا از بین خواهند رفت.

محلول ویویساید

محلول ویویساید یک ضدعفونی‌کننده با طیف اثرگذاری وسیع است که برای ضدعفونی کردن سطوح و ابزارهای پزشکی به کار می‌رود. این محلول می‌تواند در مدت زمان کوتاهی انواع میکروارگانیسم‌ها مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها را غیرفعال کند. همچنین، ویویساید یک محلول قوی است که نیازی به رقیق‌سازی ندارد و برای ابزارهای نیمه بحرانی گزینه‌ای مناسب است.

نحوه ضدعفونی کردن تجهیزات پزشکی و جراحی با محلول ویویساید: ابتدا سطح ابزار را تمیز کنید. سپس ابزار را به مدت ۱۰ دقیقه در داخل محلول ویویساید غوطه‌ور کنید. برای ضدعفونی کردن سطح بالا با محلول ویوساید نیز، باید ابزار را به مدت ۲۰ دقیقه در داخل محلول غوطه‌ور کنید.

 محلول سپتی سیدین توربو

سپتی سیدین توربو ماده‌ای ضدعفونی‌کننده با ترکیبات قوی و اثرگذاری سریع است و طیف گسترده‌ای از میکروب‌ها را از بین می‌برد. از این محلول برای ضدعفونی کردن تجهیزات پزشکی و جراحی حساس مانند آندوسکوپ‌ها و ماسک‌های بیهوشی استفاده می‌شود. همچنین، محلول سپتی سیدین توربو برای تجهیزاتی که نسبت به آب حساس هستند، بسیار مناسب است و باعث خوردگی یا تغییر رنگ آن‌ها نمی‌شود.

نحوه ضدعفونی کردن تجهیزات پزشکی و جراحی با سپتی سیدین توربو: پس از تمیز کردن ابزارها، محلول را برروی آن‌ها اسپری کرده و تمام سطوح را به محلول آغشته کنید. سپس به مدت 1 الی 2 دقیقه صبر کنید. پس از مدت کوتاهی محلول از روی سطح ابزار تبخیر می‌شود و نیازی به پاک کردن ندارد، اما در صورت لزوم می‌توانید با استفاده از یک دستمال یکبار مصرف خشک آن را تمیز کنید. اگر همچنان برروی سطح آلودگی مشاهده کردید مجدداً فرایند را تکرار کنید تا ابزار کاملاً ضدعفونی شود.

محلول سایاسپت

سایاسپت یکی از ضدعفونی‌کننده‌های حرفه‌ای برای تجهیزات پزشکی و جراحی است که اثربخشی بالایی دارد. این محلول قوی حتی در حضور آب سخت نیز خاصیت خود را از دست نمی‌دهد. همچنین، محلول سایاسپت به دلیل قابلیت ضدعفونی سطح بالا برای وسایل بحرانی و نیمه بحرانی انتخابی ایده‌آل است.

نحوه ضدعفونی کردن تجهیزات پزشکی و جراحی با سایاسپت: ابتدا آلودگی‌های ظاهری را با استفاده از آب و ماده دترجنت پاک کنید. سپس تمام سطح ابزار پزشکی یا دندانپزشکی را به محلول آغشته کنید. پس از سپری شدن مدت زمان توصیه شده بر روی محصول، ابزار را آبکشی نمایید.

دترجنت (Detergent) ماده‌ای است که با استفاده از کاهش کشش سطح،ی آلودگی را از بین می‌برد. بنابراین، ضدعفونی‌کننده‌ها به میکروارگانیسم‌هایی که در زیر یا پایین آن‌ها قرار دارند دسترسی پیدا می‌کنند.

نکات مهم ضدعفونی کردن تجهیزات پزشکی

  • ابتدا تجهیزات و وسایل را تمیز کنید و سپس به سراغ مرحله دوم یعنی ضدعفونی کردن بروید.
  • مرحله تمیز کردن را از نواحی کمتر کثیف به سمت نواحی کثیف‌تر و از سطوح بالاتر به سطوح پایین‌تر انجام دهید.
  • برای پاک کردن لکه مانند پاک کردن لکه خون از روی اسکراب جراحی و روپوش پزشکی حتماً ابتدا نوع لکه را شناسایی کرده و سپس از شوینده مناسب استفاده کنید.
  • قبل از غوطه ور کردن وسایل پزشکی در محلول‌های ضدعفونی‌کننده آن‌ها را تمیز کنید تا ابزار و وسایل آسیب نبینند.
  • تمامی مراحل تمیز کردن، ضدعفونی و استیل کردن را به ترتیب و با دقت بالا انجام دهید تا آلودگی موجود برروی وسایل از بین برود.
  • حتماً از وسایل حفاظت فردی مانند روپوش پزشکی یا اسکراب جراحی، دستکش، محافظ چشم و… استفاده کنید.
  • براساس کلاس خطر تجهیزات پزشکی و دندانپزشکی ماده ضدعفونی‌کننده مناسب را انتخاب کنید.
  • براساس دستورالعمل‌های پیشگیری و کنترل عفونت، تجهیزات و ابزارهای پزشکی و دندانپزشکی خود را ضدعفونی کنید.
  • هنگام استفاده از یک محلول ضدعفونی‌کننده به نوع کاربری، طریقه مصرف، میزان مصرف، نیاز به رقیق سازی و مدت زمان مصرف آن توجه کنید.
  • قبل از رقیق کردن محلول‌ها بهداشت دست خود را حتماً رعایت کنید.
  • از ترکیب محلول‌های ضدعفونی‌کننده و شوینده‌های مختلف با یکدیگر خودداری کنید، چراکه برخی از این ترکیبات ممکن است باعث ایجاد مشکل در پرسنل شوند.

استریل کردن

استریل کردن روشی برای از بین بردن کامل همه میکروارگانیسم‌ها و باکتری‌های روی تجهیزات پزشکی با استفاده از تکنیک‌های تخصصی مانند اتوکلاو، گازدهی، اشعه و… است.

 روش‌های استریل کردن تجهیزات

در این بخش به معرفی رایج‌ترین روش‌های استریل کردن و نحوه استریل کردن تجهیزات پزشکی و جراحی با استفاده از حرارت می‌پردازیم. حرارت یکی از رایج‌ترین عوامل فیزیکی برای آلودگی‌زدایی پاتوژن‌ها است که به دو شکل حرارت خشک و مرطوب مورد استفاده قرار می‌گیرد.

استریل کردن تجهیزات پزشکی با حرارت مرطوب (دستگاه اتوکلاو)

دستگاه اتو کلاو

حرارت مرطوب شامل استفاده از بخار آب، جوشاندن و پاستوریزه کردن و اتوکلاو است. استفاده از حرارت مرطوب به‌صورت اتوکلاو مؤثرترین روش استریل کردن است. اتوکلاو از دو کلمه Auto (خودکار) و Clave (قفل شونده) تشکیل شده است. در این روش مفید و قابل اعتماد از بخار اشباع‌شده تحت فشار برای استریلیزاسیون استفاده می‌شود. بنابراین باید وسایلی را با این دستگاه استریل کرد که در برابر حرارت و رطوبت مقاوم هستند. هنگام استفاده از دستگاه اتوکلاو نیز، باید وسایل به‌گونه‌ای داخل محفظه قرار داده شوند که بخار به‌راحتی در آن‌ها نفوذ کرده و هوا خارج شود. پس از استریل شدن وسایل نیز باید به مدت 1 الی ۳ ساعت داخل دستگاه بمانند تا به دمای اتاق برسند و سپس خارج شوند. اتوکلاو‌ها در نمونه‌های مختلفی تولید شده‌اند؛ به همین دلیل باید فردی که از دستگاه اتوکلاو استفاده می‌کند آموزش‌های لازم را دیده باشد.

نحوه استریل کردن تجهیزات پزشکی و جراحی با دستگاه اتوکلاو:

میزان حرارت زمان نگه‌دار در دستگاه اتوکلاو
۱۱۵ درجه سانتیگراد ۲۵ دقیقه
۱۲۱ درجه سانتیگراد ۱۵ دقیقه
۱۲۶ درجه سانتیگراد ۱۰ دقیقه
۱۳۴ درجه سانتیگراد ۳ دقیقه

 

استریل کردن تجهیزات پزشکی با حرارت خشک (دستگاه فور)

دستگاه فور

یکی از روش‌های استریل کردن تجهیزات پزشکی و جراحی، استفاده از حرارت خشک با دستگاه فور است. حرارت خشک برای استریل کردن وسایل فلزی و شیشه‌ای که تحمل دمای بالا را دارند استفاده می‌شود. در این روش تمامی عوامل بیماری از بین می‌روند و وسیله کاملاً استریل می‌شود. این روش برای ابزارهایی که در برابر حرارت مرطوب خراب می‌شوند یا نسبت به حرارت مرطوب غیرقابل نفوذ هستند، مانند سوزن‌، تیغ، قیچی، فرز‌ها، لوله‌های شیشه‌ای و آینه‌ها به کار می‌رود. از مزایای این روش می‌توان به غیرسمی بودن، عدم‌آسیب به محیط زیست، کم هزینه بودن اشاره کرد. علاوه‌براین، حرارت خشک موجب زنگ‌زدگی و خوردگی لوازم فلزی نمی‌شود.

نحوه استریل کردن تجهیزات پزشکی و جراحی با دستگاه فور:

حرارت دستگاه مدت زمان استریل
۱۶۰ درجه سانتیگراد 120 دقیقه (دو ساعت)
۱۷۱ درجه سانتیگراد 60 دقیقه (یک ساعت)
۱۸۰ درجه سانتیگراد 30 دقیقه
۱۹۱ درجه سانتیگراد 6 تا 10 دقیقه

تفاوت شست‌وشو و ضدعفونی

شست‌وشو فرآیندی است که در آن آلودگی‌های روی سطح وسایل برداشته می‌شود. با شست‌وشو نمی‌توان میکروارگانیسم‌های بیماری زا را از بین برد اما انجام این مرحله بسیار ضروری است و از پخش آلودگی جلوگیری می‌کند. ضدعفونی نیز فرآیندی است که با استفاده از مواد شیمیایی ضدعفونی‌کننده، بسیاری از میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا مانند باکتری‌ها، قارچ‌ها و ویروس‌ها از بین می‌روند یا تعداد آن‌ها کاهش پیدا کرده و به سطح ایمن می‌رسند. نحوه ضدعفونی کردن تجهیزات پزشکی و جراحی نیز به نوع تجهیزات و مواد ضدعفونی‌کننده بستگی دارد.

تفاوت ضدعفونی و استریل کردن

ضدعفونی کردن فرآیندی است که در آن بسیاری از میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا، به‌جز اسپورباکتری‌ها از بین می‌روند. ضدعفونی معمولاً برای تجهیزات و سطوحی استفاده می‌شود که در تماس مستقیم با خون یا بافت‌های حساس نیستند. در مقابل، استریل کردن فرآیندی دقیق‌تر و کامل‌تر از ضدعفونی است که هدف آن از بین بردن تمامی میکروارگانیسم‌های موجود از جمله اسپورباکتری‌ها، ویروس‌ها و انگل‌ها است. در این فرآیند از تکنیک‌هایی مانند اتوکلاو، اشعه یا مواد شیمیایی قوی استفاده می‌شود. همچنین، استریل کردن برای تجهیزات و ابزارهایی استفاده می‌شود که در تماس مستقیم با بافت‌های داخلی بدن یا خون هستند.

جمع بندی

ضدعفونی و استریل کردن تجهیزات پزشکی و جراحی یکی از مهم‌ترین اقدامات برای جلوگیری از انتقال عفونت‌ها و حفظ سلامت بیماران و کادر درمان است. برای پیشگیری از بروز مشکلات ناشی از انتقال عفونت‌های خطرناک در محیط‌های درمانی، باید اقدامات لازم با دقت بالا و استفاده از مواد شوینده مناسب انجام شود. این اقدامات شامل تمیز کردن، ضدعفونی کردن و استریل کردن هستند.

تمیز کردن به معنای حذف فیزیکی آلودگی‌ها از روی سطح تجهیزات است. پس از آن، فرآیند ضدعفونی انجام می‌شود تا تعداد میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا به سطح ایمن کاهش پیدا کنند. در این مرحله با استفاده از مواد شیمیایی ضدعفونی‌کننده مانند الکل اتیلیک ۷۰ درصد، ویویساید، سپتی سیدین توربو و سایاسپت، تجهیزات و ابزارهای پزشکی و دندان‌پزشکی ضدعفونی می‌شوند. در برخی از موارد، به‌ویژه تجهیزاتی که با بافت و خون انسان در تماس هستند باید مرحله استریل کردن انجام شود. با استریل کردن تمامی میکروارگانیسم‌ها از روی تجهیزات پاک می‌شوند. برای استریل کردن اثربخش نیز از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود. یکی از مؤثرترین روش‌ها استفاده از حرارت است. اتوکلاو با استفاده از بخار تحت فشار می‌تواند به‌سرعت و به‌طور کامل تمامی میکروارگانیسم‌ها را از بین ببرد. در مقابل، فور از حرارت خشک برای از بین بردن میکروارگانیسم‌ها استفاده می‌کند و برای تجهیزات حساس به رطوبت مناسب است.

در نهایت سطح ضدعفونی مناسب برای هر نوع وسیله باید بر اساس کاربری و میزان کلاس خطر آن تعیین شود. وسایل و تجهیزات پزشکی و دندان‌پزشکی براساس کلاس خطر به سه دسته بحرانی، نیمه بحرانی و غیربحرانی تقسیم می‌شوند. وسایل بحرانی در تماس مستقیم با بافت‌های داخلی یا خون هستند و به استریل کردن نیاز دارند. وسایل نیمه بحرانی با غشاهای مخاطی یا پوست غیرسالم در تماس هستند و به ضدعفونی سطح بالا نیاز دارند. وسایل غیربحرانی نیز، تنها با پوست سالم در تماس هستند و به ضدعفونی سطح پایین یا متوسط نیاز دارند. استفاده صحیح از مواد ضدعفونی‌کننده، تعیین سطح ضدعفونی مناسب و انتخاب روش استریل کردن مناسب تضمین می‌کنند که تمامی ابزارها و تجهیزات پزشکی و دندانپزشکی به درستی عفونت‌زایی شده و آماده استفاده بعدی در محیط‌های درمانی هستند. این مراحل در حفظ سلامت بیماران و جلوگیری از شیوع بیماری‌ها بسیار تاثیرگذار هستند.

سؤالات متداول

  1. اگر مراحل استریل کردن تجهیزات پزشکی و جراحی نادرست انجام شود، چه عواقبی دارد؟                                                   اگر مراحل استریل کردن به‌درستی انجام نشود، خطر انتقال عفونت به بیماران به‌شدت افزایش پیدا می‌کند. این مسئله می‌تواند منجر به عفونت‌های بیمارستانی، افزایش مدت بستری بیمار، عوارض جانبی شدید و حتی مرگ و میر شود. علاوه‌براین، اعتبار و اعتماد به مرکز درمانی ممکن است به خطر بیفتد
  2. چرا استریل کردن وسایل و تجهیزات پزشکی و دندان‌پزشکی ضروری است؟                                                                   استریل کردن تجهیزات پزشکی و دندان‌پزشکی برای جلوگیری از انتقال عفونت و کاهش ریسک انتقال بیماری‌های خطرناک از یک بیمار به بیمار دیگر و حتی پرسنل بسیار مهم است. این فرآیند به‌ویژه در جراحی‌ها و درمان‌های دندان‌پزشکی که با بافت بدن و خون تماس مستقیم دارند بسیار مهم است.
  3. آیا می‌توان با استفاده از شعله و جوشاندن، وسایل و تجهیزات را ضدعفونی کرد؟                                                              شعله و جوشاندن می‌توانند برخی از میکروارگانیسم‌ها را از بین ببرند، اما توانایی حذف همه میکروارگانیسم‌ها و پاتوژن‌ها را ندارند. این روش‌ها تنها زمانی توصیه می‌شوند که به مواد ضدعفونی‌کننده شیمیایی و دستگاه‌های تخصصی مانند اتوکلاو دسترسی وجود ندارد. در چنین شرایطی، جوشاندن و استفاده از شعله می‌تواند یک گزینه موقت برای کاهش خطر عفونت باشد اما نباید به‌عنوان جایگزین اصلی استریل کردن در نظر گرفته شوند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *